طی چند سال اخیر بسیاری از خانواده‌ها تخم مرغ، گوشت قرمز، گوشت سفید و لبنیات را به طور کامل از سبد غذایی شان حذف کرده‌اند. این به معنای شیوع گسترده انواع مشکلات ناشی از سوتغذیه در آینده نزدیک در کشورمان است. این نتیجه آخرین مطالعه کشوری درباره حذف مواد غذایی از سبد هزینه خانوارهای متوسط یا کم درآمد است که نشان از دشوار و حتی ناممکن شدن تهیه تغذیه سالم برای خانواده ایرانی دارد.
این تحقیق که توسط انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور انجام شده، نشان می‌دهد در سه ماهه نخست امسال یعنی سال ۹۹ -وبلاگ irHowTo-، بیش از ۲۲ هزار خانوار شهری و روستایی درباره مصرف گروه‌ها غذایی مورد سوال قرار گرفتند. تعداد زیادی از خانوارها در این تحقیقات، گفتند که علت حذف پروتئین از سبد غذایی، کاهش درآمد خانواده بوده است. تعدادی هم علت را از دست دادن شغل و کاهش درآمد و تعطیلی‌های مرتبط با شیوع ویروس کرونا دانستند. تعدادی نیز می‌گویند با وجود ثابت ماندن درآمد قیمت منابع پروتئینی با دریافتی ماهانه‌شان هم خوانی نداشته است.
در ادامه با هم نگاهی می‌اندازیم به میزان کالری ماهانه مورد نیاز برای یک فرد بالغ ساکن در ایران برای تهیه تغذیه سالم:
- ۹ کیلو و ۵۰۰ گرم نان
- ۳ کیلو برنج
- ۲ کیلو ماکارونی
- ۷۸۰ گرم حبوبات
- ۲ کیلو و ۱۰۰ گرم سیب زمینی
- ۸ کیلو و ۴۰۰ گرم سبزی
- یک کیلو روغن
- ۷ کیلو و ۸۰۰ گرم میوه
- یک کیلو و ۴۴۰ گرم گوشت قرمز
- یک کیلو و ۲۰۰ گرم قند و شکر
- یک کیلو و ۵۰۰ گرم گوشت سفید
- ۷۲۰ گرم تخم مرغ
- ۶۷ کیلو لبنیات
معادل ارزش ریالی این ارقام، حدودا یک میلیون تومان است، یعنی یک فرد بالغ در ایران برای تامین یک سبد غذایی یک ماهه سالم برای تنها یک نفر، باید حدودا یک میلیون تومانی هزینه کند. این در حالی است که دریافتی یک کارگری که فقط یک فرزند دارد در بهترین حالت ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان است و اگر این قشر زحمتکش بخواهند از تعریف سبد غذایی سالم پیروی کنند، باید هر ماه رقمی هم مقروض شوند. با ادامه چنین شرایطی، باید منتظر چاقی و لاغری بر اثر سوءتغذیه و کاهش کیفیت رژیم غذایی باشیم. چاقی‌هایی که چه بسا با کمبود ریزمغذی‌ها توام هستند. با منتظر افزایش آمار مبتلایان به دیابت، پرفشاری خون و بیماری‌های قلبی-عروقی، امراض مزمن و بدخیمی‌ها باشیم.
در همین خصوص مقایسه‌ای میان سال‌های ۹۸ و ۹۹ انجام داده‌ایم که نتایج آن قابل تامل است. بر اساس یافته‌های این تحقیق دریافتیم که:
- حدود ۵ درصد از مصرف روزانه شیر کاسته شده
- حدودا ۷ درصد از مصرف روزانه ماست
- حدود سه درصد از مصرف برنج
- حدود دو درصد از مصرف روزانه گوشت قرمز
در ادامه این موضوع می‌توان به بررسی این موارد در ابعاد استانی نیز اشاره کرد به این شکل که هرمزگان با ۳۱.۱، بیشترین نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به مرداد ماه را داشته است. بیشترین نرخ تورم ماهانه خانوارهای کشور نیز مربوط به استان لرستان با ۵.۵ درصد افزایش است.
بر اساس آمارهای موجود، نرخ ۱۲ ماه منتهی به اسفند ماه سال ۹۷، چیزی در حدود ۳۱.۲ درصد برآورد شده است. این در حالی است که افزایش حقوق و دست‌مزد کارگران رسمی در سال ۹۷، ۱۹.۵ درصد بوده است. جالب اینجاست نرخ تورم اعلام شده برای سال ۹۸، ۴۱.۲ درصد اعلام شده در حالی که افزایش حداقل دست‌مزد کارگران رسمی در همین سال ۳۶.۵ درصد بوده است. بر اساس همین آمارها، میزان تورم در تیر ماه ۲۶.۴ درصد بوده، اما افزایش حداقل دست‌مزد کارگران رسمی در همین زمان ۲۶ درصد بوده است.
خوب است بدانید قشر کارگری با ۱۴ میلیون نفر جمعیت، به عنوان پرجمعیت‌ترین دهک اقتصادی شناخته می‌شود. البته قانون کار در کشور ما فقط برای کارگر رسمی حقوق و مزایا در نظر می‌گیرد و از این ۱۴ میلیون کارگر در کشور، بیش از ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر کارگر غیررسمی هستند. هر چند که کارگران هفت تپه و آذرآب و هپکو نیز در فهرست مشاغل وزارت تعاون ثبت شده‌اند و تمام این ارقام نتیجه‌ای در بر ندارد جز اینکه در کمال تاسف, قدرت اقتصادی مردم کاهش یافته است.
